Hoewel opgegroeid in de Genkse mijnstreek, had ik tot voor kort nooit van Muntagna Nera gehoord. Nochtans maakte deze groep tussen 1978 en 1983 furore tot ver buiten Limburg. Muntagna Nera werd opgericht door de Italiaanse migrantenzoon Angelo De Simone. Tijdens zijn studies geraakte hij in de ban van ruwe Zuid-Italiaanse folk, muziek die toen zo goed als nergens meer te horen was. Hij ging op zoek naar de mooiste en vooral meest authentieke stemmen uit de Italiaanse gemeenschap van Limburg om met deze rijke ‘roots’ aan de slag te gaan. Muntagna Nera (Zwarte Bergen) was geboren, de naam verwijst zowel naar de bekende Italiaanse vulkanen als naar de Limburgse steenkoolmijnen met hun terrils. Muntagna Nera sprokkelde echter niet als een soort covergroep even wat oude volksmuziek bij elkaar, ze verrijkten het traditionele repertoire ook met nieuwe teksten en creëerden op die manier een uniek verhaal. Daarin komen we een flinke dosis heimwee naar het thuisland tegen, geïllustreerd door verhalen die refereren naar het plattelandsleven, tegelijk krijgen we een inkijk in het grauwe migrantenbestaan van de Italiaanse pioniers. In 1983 was het ‘over and out’ met de groep. Ieder ging zijn eigen weg.
Bijna dertig jaar na datum wordt de zogenaamde 'Coalmine Blues' van Muntagna Nera terug op de kaart gezet dankzij Björn Schmelzer. Met zijn collectief Graindelavoix legt hij zich toe op het wegvegen van de kunstmatige grenzen tussen kunstmuziek en volksmuziek. Schmelzer kreeg de vergeten sterren zover om opnieuw het podium te beklimmen, ondersteund door muzikanten van Graindelavoix. Ze sleutelden aan het repertoire en verzorgden vorig jaar enkele concerten in Genk, Antwerpen, Aalst, Leuven, Mechelen en Tongeren. Mea Culpa dat ik deze succesrijke tournee domweg kon laten passeren, want aan de cd die hieruit gedistilleerd werd te horen, heb ik echt iets gemist!
In hun glorietijd was de muziek van Muntagna Nera wellicht een curiosum voor Westerse oren. Het laatste decennium maken we daarentegen een heuse revival van rootsmuziek uit Zuid-Italië mee, vooral Tarantella en Pizzica doen het uitstekend. La Notte della Taranta in Salento geldt momenteel zelfs als één van de grootste Europese (wereld)muziekfestivals. Voor mij startte het allemaal met het onweerstaanbare album Taranta Power (1999) van Eugenio Bennato, maar we kwamen recent nog enkele toppers op het spoor in de concertzalen en op cd. Op deze blog passeerden o.a. Officina Zoe, L'Arte Noscia en Canzoniere Grecanico Salentino.
Muntagna Nera hoort vanaf nu ook thuis in dit illustere rijtje. De cd is namelijk niet minder dan een pareltje, een aaneenschakeling van hoogtepunten, te beginnen met 'La Sirena', een migrantenstrijdlied dat al sinds 1978 als lijflied van de groep fungeert. Angelo De Simone tekende voor de tekst, die gebaseerd is op de Napolitaanse klassieker Canto dei Sanfedisti. De sirene van de koolmijn kondigt de dag aan en de heilige Barbara waakt over de mijnwerkers en hun kinderen. De toon is gezet voor een reis door het gevarieerde muzikale landschap van Zuid-Italië. Van het aanstekelijke 'Pizzica Taranta', waarbij Schmelzer zich probleemloos onderdompelt in een trancy spinnenverdrijvend ritueel, tot weemoedige ballades over liefde en verlies, indringend vertolkt door de prachtige, doorleefde stemmen van Maria Morgante en Michele Zori. En als luisteraar kan je niet anders dan je laten verleiden door de Siciliaanse heftigheid die Salvatore Carlino tentoonspreidt als karrendrijver ('Carrittera') of bajesklant ('Judici ca la liggi studiati'). Zijn voordracht en het bijhorende typische geluid van de marranzano (een soort mondharp) doen mij spontaan denken aan het concert van de jonge Siciliaanse groep I Beddi enkele jaren geleden. Verder komen de Sardijnse Tenores van Zwartberg een paar keer langs, hun polyfonie moet nauwelijks onderdoen voor die van hun professionele collega’s uit Bitti. In het instrumentale 'Tarantella Calabrese e Napoletana' mogen Anne Niepold en Mauro Sfamurri hun virtuositeit op de diatonische accordeon etaleren. En dan vergeet ik bijna de geile visboer in 'Il Pescivendolo' te vermelden, overtuigend neergezet door Angelo De Simone.
Een glasheldere productie en het live element geven de twintig nummers extra dynamiek, de ruwheid en levensechte emoties raken in elk geval mij als luisteraar recht in het hart. Dit is wereldmuziek ‘van bij ons’ waar we meer dan fier op mogen zijn! Muntagna Nera van Graindelavoix & Björn Schmelzer is een uitgave van EMI Music Belgium – Virgin Classics.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten