Françoise Atlan & Orchestre Andalous @ De Centrale (Gent)

Andalussyat of  ‘de geest van Al-Andalus’

Tijdens de zeven eeuwen ‘Moorse’ overheersing van het Iberisch schiereiland (meer bepaald tussen 700 en 1492) vond er een rijke culturele uitwisseling plaats tussen Oost en West, ook wel El-Andalus genoemd. De Arabo-Andalusische muziek bevat namelijk zowel elementen uit de Joods-Christelijke muziek van het Iberisch schiereiland, de Berberse muziek van Noord-Afrika en de Arabische muziek die sinds de negende eeuw werd doorgegeven vanuit Bagdad richting Cordoba en Granada.

Françoise Atlan werd geboren in Narbonne (Frankrijk) in een Sefardisch Joods gezin afkomstig uit Kabilië (Algerije). Haar Joods-Berberse roots brengt haar ertoe zich te verdiepen in de traditionele muziek uit het Middellandse Zeegebied, meer bepaald Joodse, Sefardische muziek en het Arabo-Andalusische repertoire. Daarbij werkt zij al jarenlang samen met Mohammed Briouel en zijn Orchestre Arabo-Andalou de Fès (Marokko).

Op zaterdag 19 november trad Françoise Atlan op in De Centrale, geflankeerd door Mohammed Briouel (viool en orkestleider), Mohammed Arabi Gharnati (viool), Mostafa Amri (viool), Berrada Driss (ud), Aziz Alami Chentoufi (tar) en Abdesslam Amri (darbouka). Samen zorgden ze voor een ronduit magistraal concert. Van bij het eerste instrumentale stuk droop de klasse af van dit ensemble. Zelden krijgen we muzikanten te zien die zo goed op elkaar ingespeeld zijn. Er volgde nog een tweede lange Nouba, inclusief mooie, doorleefde zang door Aziz Alami Chentoufi, voordat Françoise Atlan eindelijk het podium betrad. Met haar glasheldere, hoge stem hield zij ons de hele verdere avond in de ban.

Ze opende met het Sefardisch lied Morena me llama dat uitmondde in het Arabo-Andalusische ‘Ya Malih’. Dat stramien werd het hele concert volgehouden. De bekende Joods-Spaanse ballade El Rey de Francia werd bijvoorbeeld gecombineerd met Quod Niltou Hibbi, een Arabo-Andalusisch liedje dat er historisch mee verwant is. Na de pauze kwam het meteen flink op dreef met het bruiloftsliedje Scalerica d' Oro ('Venimos a ver'), gevolgd door een pittig ‘La Qod Jara’, uit de Nouba ‘Isbahan’. We herkenden nog een bruiloftslied, namelijk La Galana dat mooi samenging met Bouchra Lana. Tussendoor zong Françoise nog een leuk Sefardisch aftelrijmpje (‘Ritt Erryad’), dat wat weg heeft van Quien Supiense y Entendiense. Chalom Salam  is een welkomstlied met tekst in Hebreeuws, Arabisch en Joods- Spaans (Ladino). Een waardige afsluiter en nog maar eens een illustratie van hoe mooi verschillende culturen hier samensmelten! Dit concert zou wel eens heel bovenaan kunnen eindigen in mijn eindejaarslijstje. Van een onaardse schoonheid!

De liedjes die we tijdens het concert hoorden zijn bijna allemaal terug te vinden op het schitterende album ‘Andalussyat’ (2003), o.a. digitaal beschikbaar bij Mondomix.





Website Françoise Atlan